M A A N D B R I E F U I T B U R K I N A F A S O
Auteur: Jan Vermeer
19 september 2015
Ik weet niet of het actuele nieuws uit Burkina Faso interessant genoeg is voor de Nederlandse pers: televisie, radio, kranten. Een beetje, misschien.
Het gaat evengoed over iets heel ernstigs.
Bij alle politieke omwentelingen en pogingen om tot democratische orde en verkiezingen te komen, dank zij de krachtige wil van het volk, is het àllerergste wat Burkina Faso zou kunnen overkomen nù gebeurd: Generaal Gilbert Diendéré heeft de macht gegrepen.
Gilbert Diendéré is de hoogste generaal binnen het oppermachtige, uiterst gevaarlijke en alom gevreesde ‘Régiment de Sécurité Presidentielle’ (RSP), de presidentiële garde, het elite corps van 1.300 militairen binnen het nationale leger: de peiler van het regiem van Blaise Compaoré, door hem ingesteld om zijn privé belangen te beschermen, maar ook om bepaalde ‘speciale opdrachten’ (= politieke moorden) uit te voeren.
Blaise Compaoré en Gilbert Diendéré zijn de enigen die àlles van de politieke moorden weten, te beginnen bij de moord op president Thomas Sankara… Zij zijn de meest kwetsbare personen van Burkina Faso, die elke dag voor hun leven moeten vrezen.
Vanaf het begin van de interim-regering, na de volksopstand van 30-31 oktober 2014, bestaat er een grimmig conflict tussen enerzijds Gilbert Diendéré (GD) gesteund door een deel van het RSP en anderzijds de Eerste Minister Yacouba Isaac Zida (YaZi) die zelf uit het RSP-nest komt; hij was de 2e man van het RSP. Ook hij heeft medestanders binnen het RSP.
Onder de druk van het volk had YaZi op 30 oktober 2014 beloofd ‘hervormingen’ binnen het RSP te zullen doorvoeren. Opheffen van het RSP was de duidelijkste en voornaamste eis van heel het volk. GD wilde natuurlijk beslist geen gerommel in het RSP, - dat was er trouwens al genoeg - en de toezegging van YaZi was dan ook olie op het vuur.
Conflicten leidden in december 2014, en februari en juni 2015 tot heftige botsingen, met in februari een poging YaZi voor de aanvang van een Ministerraad te gijzelen. (In vorige Maandbrieven heb ik daar uitvoerig over geschreven).
Op 17 juli 2015 publiceerde de Nationale Overgangsraad een lijst van personen van het vorige regiem – met Blaise Compaoré (BC) voorop – die aangeklaagd werden van verduistering van staatsgelden etc. Daarbij werd BC allereerst aangeklaagd voor landverraad en politieke moorden. GD weet natuurlijk dat hij onmiddellijk na BC zal terechtstaan voor politieke moorden, als de nieuwe regering, na 11 oktober 2015, BC voor de rechter daagt.
In de voortgang van de Interim-regering was er ook een ‘Commission de Réconciliation nationale et des Réformes’ ingesteld, onder leiding van de bisschop van Bobo Dioulasso. Die Commissie kwam enkele dagen geleden, op 14 september, met een eindrapport (meer dan 500 pagina’s), waarin ook aanbevelingen m.b.t. het RSP. De Commissie geeft het advies het RSP op te heffen, en de plaats en de taken van de betreffende militairen te herzien binnen het geheel van het nationale leger. Maar dat pikken GD c.s. natuurlijk niet. Elke wijziging in de huidige machtspositie van het RSP zou kunnen uitmonden in een gerechtelijke vervolging voor politieke moorden. Voor GD was de maat vol…
En dus, twee dagen na het eindrapport, op 16 september, kwam het RSP tot desastreuze acties.
GD weet, gesteund door een fors deel van het RSP, en vooral ondersteund door een enorm arsenaal aan wapens, dat je het beste een staatsgreep kunt ondernemen, als je van een onwelwillende regering af wilt. En ook weet hij: als je de leden van een regering wilt pakken, moet je een inval en aanval beramen tijdens een Ministerraad; dan heb je ze allemaal tegelijk. En dat deed hij dus.
Woensdag 16 september 2015
Onmiddellijk kwamen de berichten van alle kanten:
Soldaten van het RSP hebben het Presidentieel Paleis bezet. Zij hebben de wachters ontwapend, en zijn de vergaderzaal binnengedrongen waar op dat moment een Ministerraad werd gehouden. Zij hebben de ministers afgevoerd, maar de President Michel Kafando en de Eerste Minister Yacouba Isaac Zida en nog twee ministers gevangen gehouden. Zij hebben de toegangen tot het Presidentieel paleis afgesloten, nadat het burgerpersoneel mocht vertrekken.
Er is geen enkele duidelijke verklaring of mededeling gegeven.
Daarna is er allerlei crisisberaad gehouden.
Intussen werden meerdere strategische punten in Ouagadougou, waaronder enkele zetels van bepaalde media, door soldaten omsingeld. Waar demonstranten samen kwamen, volgden er meteen schoten in de lucht om samenscholing te voorkomen.
Een grote massa mensen had zich verzameld rond het Place de Nation, tot aan het paleis van de Moogho Naaba, de belangrijkste koning van de Mossi. Bij het uiteenjagen van het volk werden twee personen gedood.
De Moogho Naaba is voor de Mossi de rots in de branding en het hoogste symbool van gezag en bescherming van het volk, en handhaving van eeuwenoude cultuur en traditie, (- het was niet toevallig dat de Premier YaZi begin februari 2015 naar de Moogho Naaba vluchtte, toen het RSP hem voor het begin van een Ministerraad opwachtte en wilde gijzelen.)
Volgens de berichten: Het RSP had een huurling het paleis van de koning in gestuurd. Die raakte gewond en moest naar het ziekenhuis gebracht worden.
Het geeft de barbaarsheid van het RSP aan: als je het volk ten diepste wilt kwetsen, en geen enkel respect meer hebt voor het meest onbetwistbare morele gezag, en er niet voor terugschrikt zijn grondgebied te schenden, moet je je vergrijpen aan de Moogho Naaba. Het RSP heeft dat gedaan. Misschien met de gedachte daarmee het volk te ontmoedigen. Maar het tegendeel is het resultaat… Haat en afkeer naar het RSP nemen alleen maar in alle kracht toe.
Allerlei geruchten en hele of halve waarheden deden de ronde, maar er kwam aanvankelijk geen duidelijke en te verifiëren informatie. De meeste en beste informatie komt op Tv van France24, en op Internet via leFaso.net.
De meeste radio- en televisiezenders in Ouaga werden afgesloten. Meerdere media medewerkers, onder wie een fotograaf en een journalist, werden door zichtbaar woedende soldaten bedreigd en afgetuigd.
De Radio OMEGA werd in brand gestoken, met voor het gebouw geparkeerde auto’s en brommers, en de antenne werd kapot geschoten. Radio Omega was tijdens en na de volksopstand in oktober 2014 de beste kritische berichtgever, die dus ook RSP onwelgevallig nieuws uitzond.
In snel tempo kwamen de veroordelingen van de staatsgreep naar buiten: nationaal en internationaal. In Burkina alle politieke partijen, behalve de CDP (vorige regerings- en meerderheidspartij) en de MPB. Verder de maatschappelijke organisaties; alle syndicaten, etc… spraken hun afwijzing uit.
En internationaal klonken er scherpe veroordelingen van de staatsgreep en de eis van onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van de President en de gevangen gehouden ministers: Verenigde Naties; Afrikaanse Unie; Europese Unie; CEDEAO; Amnesty International; enzovoort; en vanuit voor Burkina belangrijke landen als Canada, Verenigde Staten, Japan, Frankrijk…; en algemeen de Burkinabè die in het buitenland verblijven. Werkelijk van àlle kanten.
De vice-voorzitter van de CDP, Léonce Koné, veroordeelt de staatsgreep niet: ‘Ik ken niet de omvang van de coup, maar ik veroordeel die niet.” En hij spreekt over het ondemocratische karakter van de voorbereide verkiezingen. Intussen werd door betogers zijn huis in Bobo Dioulasso in brand gestoken…
De organisatie van gezamenlijke syndicaten, CGTB, kondigde een algemene onbeperkte staking af, totdat de situatie genormaliseerd zal zijn. Alles, in het hele land, ligt plat. Zelfs in ziekenhuizen…
Er kwamen berichten van ernstige schermutselingen tussen demonstranten en militairen in verschillende delen van Ouaga; maar ook in andere steden gingen betogers de straat op.
In verschillende steden zijn – onvermijdelijk – ook vernielingen aangericht door betogers:
In Yako, de woonplaats van GD, werd zijn huis in brand gestoken;
In Bobo Dioulasso ging de zetel van de CDP in vlammen op.
Donderdag 17 september 2015
Vroeg in de ochtend kwam er eindelijk duidelijkheid: de staatsgreep werd bevestigd door de Proclamatie van de CND:
De organen van de Transition (overgangsregering) zijn opgeheven en vervangen door de ‘Conseil National pour la Democratie’ (CND) (Nationale Raad voor de Democratie).
Als President van deze Raad is aangewezen generaal Gilbert Diendéré.
Hij heeft bevestigd de macht te hebben genomen.
Verdere beslissingen van de CND:
De president van de Overgangsregering wordt ontslagen uit zijn functies.
De Overgangsregering wordt ontbonden.
De Nationale Overgangsraad wordt ontbonden.
Er wordt een breed overleg gestart om een regering te vormen die het land in politieke orde zal herstellen en toe zal werken naar verkiezingen die niemand zullen uitsluiten.
In naam van de CND las Kolonel Bamba in een korte uitzending van de nationale televisie het communiqué.
Hij meldde ook, dat er overal een avondklok wordt ingesteld (19.00 – 6.00 uur) tot nader order.
En dat land- en luchtgrenzen gesloten worden, tot nader order.
En dat de algemeen secretarissen van alle ministeries de lopende zaken moeten behandelen.
Motieven voor de staatsgreep zijn, volgens de CND, onder meer:
De verkiezingen die worden voorbereid zijn ondemocratisch, omdat zij door verandering van de kieswet bepaalde personen uitsluiten,
En: er is groot gevaar voor de stabiliteit in het land, omdat door de veranderde kieswet verdeeldheid en grote frustraties ontstonden onder de bevolking,
Het valt op dat het RSP zich erg druk maakt over uitsluiting van bepaalde personen van de CDP bij de verkiezingen. Heeft het RSP stevige contacten (en belangen) bij de ex-regeringspartij CDP (en Blaise Compaoré)? Ja, natuurlijk! Generaal GD zei wat dit betreft: “Wij hebben vrienden bij de CDP, evenals bij alle andere politieke partijen...” Zal wel zijn!
In de loop van de dag verklaarde GD in een interview: “Michel Kafando en Isaac Zida maken het goed. Zij zullen vrij gelaten worden.” Dat was dus nog niet gebeurd.
In de namiddag heeft GD gesproken met leden van het Diplomatieke Korps in Ouaga.
En de volgende dag zouden de presidenten van Benin en Senegal komen om, als bemiddelaars vanuit de Afrikaanse Unie, te onderhandelen over de vrijlating van President en ministers.
Sheriff Sy, de voorzitter van de Nationale Overgangsraad, is om veiligheidsredenen door de Amerikaanse Ambassadeur in zijn ambassade ondergebracht. Sy had gezegd, dat hij nu “President van de Overgang ad interim’ is, nu President Kafando gesekwestreerd was. Hem valt nu dus de macht van een president toe, zei hij. En, juridisch gezien, klopt dat.
Vrijdag 18 september
In een communiqué op de nationale televisie zegt de CND de bevrijding te accepteren van interim-president Michel Kafando en de ministers die sinds 16 september gevangen gehouden werden. De putschisten zeggen het principe van de dialoog te accepteren. Maar er wordt met geen woord gesproken over de Eerste Minister YaZi…
Onduidelijk blijft of MiKa zijn ontslag heeft ondertekend, zoals de RSP eiste. Gisteren berichtte een plaatselijke radio, dat MiKa ondertekening blijft weigeren: “ook al moet ik sterven”.
Ook werd bekend, dat GD aan President Kafando gevraagd heeft een amnestie voor hem te ondertekenen. En of hij wilde ondertekenen, dat het RSP zou kunnen blijven bestaan. Kafando heeft geweigerd, en gezegd dat hij alleen iets kan ondertekenen als dat de wil van het volk is.
Later op de dag kwam het bericht, dat de bevrijde President Kafando weigert naar huis te gaan, zolang Premier Zida niet is vrijgelaten.
Weer later bevestigde GD de vrijlating van Kafando. De vrijlating van Zida “kan ook verwacht worden” – zonder dag of uur te noemen.
In steeds meer steden blijven betogers massààl de straat op gaan. Hun motivatie en ook grimmigheid nemen toe. Ook in Zorgho hebben jonge mannen de doorgangsweg geblokkeerd. Ze lieten een auto met militairen door. Desgevraagd wist de gendarmerie niets van passerende militairen. Betogers begrepen later dat die militairen RSP soldaten waren. De betogers hebben de gendarmerie op het hart gedrukt attenter te zijn; dat is van levensbelang voor de burgers.
Vanaf 12.00 uur zijn de land- en luchtgrenzen weer geopend.
GD heeft gesproken met de Presidenten van Benin, Yayi, en Senegal, Macky Sall, in het hotel Laïco, niet ver van het Presidentiële Paleis. Later zijn de bisschop van Bobo, de oud President Jean-Baptiste Ouédraogo en de hoogste Generaal van het nationale leger, Pringrenoma Zagré, naar dat hotel gekomen om de beide Presidenten van Senegal en Benin te ontmoeten. Op dat moment was Premier Zida nog niet bevrijd..
Om ongeveer 15.00 uur zijn RSP soldaten Zorgho en omgeving binnen gekomen. Zij hebben de radiozenders in Boudri (15 km van Zorgho) en in Mogtedo (30 km van Zorgho) in brand gestoken, en ook de ‘Radio Laafi’ in Zorgho. Ze waren gemaskerd, en reden, zwaar bewapend, in Toyota’s 4x4.
Radio Laafi in Zorgho is de communautaire Radiozender die onze Association Nabasnoogo in 2003 voor de Association African Solidarité (A.A.S.) met heel brede sympathieke financiering uit Nederland voor 20 000 000 cfa (€ 30.500,00) heeft mogelijk gemaakt. De Radio Laafi vervulde een belangrijke functie in de voorlichting over aids en andere seksueel overdraagbare ziekten, maar verzorgde ook algemeen en plaatselijk nieuws. - In vlammen opgegaan.
Het RSP wil blijkbaar alle communicatiemiddelen uitschakelen. Zij bekommeren zich niet om het enorme gevaar dat daaraan verbonden is.
GD heeft aangekondigd, dat hij wil praten met alle politieke partijen. Maar deze hebben vandaag gezamenlijk beraadslaagd. En unaniem en buitengewoon scherp de staatsgreep veroordeeld; “we moeten terug naar de Overgangsregering zoals die vol vertrouwen werd gewaardeerd, onder leiding van Michel Kafando”.
Zaterdag 19 september
In de ochtend van deze zaterdag verschenen er twee belangrijke berichten.
Een bericht over de bedoelingen van GD. Hij wil een nieuwe Overgangsregering samenstellen, voor de duur van 12 maanden. Daarna verkiezingen. In die 12 maanden kan de ex-regeringspartij CDP zijn kandidaten presenteren, ook degenen die tot nu toe uitgesloten waren omdat zij voorstander waren van een verandering in de grondwet, waardoor Blaise Compaoré opnieuw een termijn als President zou kunnen krijgen.(Deze uitsluiting noemen GD c.s. ondemocratisch. En dat vormde een van de grootste motieven van de staatsgreep.)
GD moet nu de internationale gemeenschap zien te overtuigen dit scenario te accepteren. Hij weet zoals iedereen, dat die acceptatie nooit kan komen: het hele volk, en alle internationale betrokkenen zeggen; nee, en eisen herstel van de vorige Overgangsregering. En verkiezingen op 11 oktober 2015.
GD kan zijn ideetjes ook niet opgedaan hebben tijdens een contact, gisteren, met de vertegenwoordiger van Ban Ki-moon voor West Afrika, die alleen maar met sancties gedreigd heeft. Hij was vergezeld door de Ambassadeurs van de Verenigde Staten van Amerika, van Frankrijk en van de Europese Unie. Die hebben zich eerder al in scherpe bewoordingen uitgesproken tegen de staatsgreep.
Het is duidelijk: het is gewoon de bedoeling van GD, koste wat het kost, de oude boel van Blaise Compaoré te herstellen, niet omdat die zo goed zou zijn, maar alleen omdat hij op die (enige) manier zijn vege lijf kan redden. Dat is alles. En zo vies ligt het. Intussen wordt het hele land, de hele bevolking en de hele welwillende wereld gewoon miskend, ten diepste beledigd, en in groot gevaar gebracht. Maar daar ligt GD niet van wakker.
Een tweede heel belangrijk bericht kwam van de Afrikaanse Unie (AU). Die had zich ook al duidelijk tegen de staatsgreep uitgesproken. Maar nu, in een lange en scherpe verklaring, nog eens herhaald. De AU noemt de coup “een terroristische daad, die als zodanig behandeld moet worden door de hele internationale gemeenschap”. De AU heft deelname door Burkina Faso aan activiteiten van de AU op. Opnieuw eist de AU herstel van de Overgangsregering van Kafando, en stelt scherpe sancties in het vooruitzicht, als herstel niet binnen 96 uur gebeurt. De AU roept alle internationale instanties op deze beslissingen te ondersteunen.
Het is hier nu 9.15 uur.
Wie weet wat er vandaag nog gaat gebeuren. Wij blijven de ontwikkelingen volgen, met diepe teleurstelling en woede. Maar ook bemoedigd door de werkelijk ALGEMENE veroordelingen in binnen- en buitenland.
Overal gaan protesten de demonstaties door.
Er is nog geen nieuws gekomen over de situatie van Premier YaZi. Is hij nog gevangen? Is hij de laatste troef die GD in handen houdt?
Kunnen er op 11 oktober verkiezingen gehouden worden? Alles ligt momenteel daarvoor klaar, en de uiteindelijke lijst van 14 presidentskandidaten ook. (6 kandidaten die zich gepresenteerd hadden, werden te ‘licht’ bevonden – onder hen ook Djibrill Bassolé). Stembiljetten liggen ook klaar, - teveel zelfs: er werd uitbundig vervalst! Maar dat werd snel achterhaald.
Mensen spreken zich uit over de toestand. Ook een timmerman, langs de straat: “Wij treuren nog om de martelaren die gevallen zijn tijdens de volksopstand van oktober 2014… en opnieuw wordt ons land in grote problemen gedompeld. Wat we er ook van vinden, we mogen niet vergeten dat dit land aan onze kinderen behoort. Als wij dat land nu verwoesten, verwoesten we de toekomst van miljoen kinderen…”
Bericht uit Burkina Faso
Zorgho, 25 september 2015
Staatsgreep voorbij
Precies binnen één week, van 16 tot 23 september, is alles gebeurd: begin en einde van de staatsgreep gepleegd door het RSP onder leiding van generaal Gilbert Diendéré, die zich namens de nieuw in het leven geroepen ‘Conseil National pour la Democratie’ (CND) – Nationale Raad voor de Democratie – President van Burkina Faso benoemde. De interim-president Michel Kafando en de Eerste Minister Yacouba Isaac Zida werden gevangen gehouden en door RSP soldaten bewaakt. Alle organisaties van de Overgangsregering werden ontbonden.
De staatsgreep door Gilbert Diendéré (GD) was geen slimme zet. Het volk verafschuwt en haat al vanaf de moord op Thomas Sankara de RSP, het gevaarlijke elitelegertje van Blaise Compaoré, en GD die in het complot van die moord zat, en in dat van talloze andere politieke moorden.
Meteen na de staatsgreep kwam de interventie vanuit de CEDEAO (het economische samenwerkingsverband van west Afrikaanse landen) op gang. De presidenten van een aantal west Afrikaanse landen kwamen naar Ouagadougou, en spraken met alle betrokken groeperingen.
Intussen groeide het verzet van de bevolking en ook alle politieke en maatschappelijke organisaties spraken zich duidelijk uit. Ook internationaal werd de staatsgreep scherp veroordeeld. Iedereen eiste onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van de gevangen gehouden personen, en herstel van de overgangsregering.
Op zondag 20 september vergaderde de presidenten van de CEDEAO in Ouaga in hotel Laïco. Daar kwam het tot grimmige conflicten tussen voor- en tegenstanders van de staatsgreep. Het presidenten overleg resulteerde in een voorstel van 13 punten om tot een oplossing van de crisis te komen. Het werd een ‘compromis’ genoemd: herstel van de overgangsregering, maar bijna alle andere punten waren in het voordeel van de coupplegers. Dat was voor het volk natuurlijk onaanvaardbaar, zeker het toppunt van het compromis: ‘amnestie’ voor de cuplegers! Dat nooit!
Gevolg: maandag 21 september een nog massaler protest in het hele land. In verschillende steden werd bij de regionale kazernes de militairen van het nationale leger het vuur aan de schenen gelegd: het volk eiste dat zij zich zouden uitspreken: voor de coup of voor het volk! Dat leidde natuurlijk tot intern overleg van de militairen.
Dinsdag 22 september kwam er een uittocht van militairen op gang vanuit àlle regionale kazernes van het land, - allemaal richting Ouaga, bejubeld door het volk.
Die dinsdag was er een buitengewone vergadering van de CEDEAO presidenten in Abuja, Nigeria, over de crisis in Burkina. En het compromisvoorstel kwam natuurlijk aan de orde. Tijdens de vergadering had de voorzitter Macky Sall, president van Senegal, het amnestievoorstel ‘gemotiveerd’: “Men kan, menselijkerwijs gesproken, de frustraties en rancunes begrijpen en accepteren. Maar wanneer men veroordeeld is om een gezamenlijke bestemming te bouwen, komt er een moment in de geschiedenis waarop het, eveneens menselijkerwijs gesproken, heel noodzakelijk is te vergeven en zich te verzoenen. Het gaat hier beslist niet om straffeloosheid aan te moedigen, maar om bij te dragen aan de gemoedsrust, en om nationale eensgezindheid te bevorderen, en de weg te openen naar de dynamiek van duurzame vrede.”
Alles en iedereen in binnen en buitenland reageerde: ‘Kan allemaal wel waar wezen, maar éérst gerechtigheid, en daarna kunnen we verder zien. Maar geen amnestie:’ Zoals een emotioneel commentaar zei: “Jij maakt mij dood, en mijn kadaver schenkt jou vergiffenis?”.
Naderhand is er niet meer gesproken over het compromisvoorstel. Het volk heeft die CEDEAO ook eigenlijk helemaal niet nodig. Het volk kan zelf zijn beslissingen nemen. Dat is ook wat de Amerikaanse ambassadeur beaamde.
Dank zij de onvoorstelbare protesten en acties van het volk, gesteund door het buitenland en ondersteund door de keuze van de militairen voor het volk, werd het én voor de presidenten van de CEDEAO én voor de coupplegers duidelijk, dat er onmogelijk een compromis te sluiten zou zijn. Het volk eiste steeds harder: de overgangsregering terug, de coup weg, GD en de RSP weg, en gerechtigheid!
Die dag was er druk overleg tussen de militairen van het RSP en die van het nationale leger. Zij kwamen tot een akkoord: RSP terug naar de kazernes en inleveren van de wapens – die zouden, netjes gesorteerd op kaliber, naar het magazijn gaan: in de “panier commun” zei de hoogste generaal in een verklaring (dat moet zo iets zijn als ‘op de grote hoop’); het nationale leger van de regio’s trekt zich terug tot op 50 km van de stad; het RSP krijgt, rekening gehouden met hun speciale geschiktheid en deskundigheid, andere ‘missies’.
Intussen groeide ook het verdriet en de verontwaardiging over 15 doden en 114 gewonden die door het optreden van het RSP in enkele dagen gevallen waren.
Woensdag 23 september gaf GD toe: hij was bereid de macht terug te geven; de coup was mislukt. De overgangsregering zou worden hersteld onder leiding van Micel Kafando en Yacouba Issac Zida, en met alle organen van de overgangsregering.
GD stond de pers te woord:
“Voor mij is de putsch beëindigd; daar praten we niet meer over. We moeten nu gaan zoeken naar vrede, naar broederschap, en ik denk dat we daartoe zullen geraken.
En de ontwapening van het RSP? - “Het RSP is in de kazernes, en heeft zich van alle posities teruggetrokken. Op dit moment is de ontwapening nog niet geregeld; dat zal in de komende dagen gebeuren, en ook de modaliteiten zullen door de verschillende legeroversten bepaald worden.”
De coup, met 15 doden en 114 gewonden? Bang voor het gerecht, als daar vragen over komen?- “Ik persoonlijk ben niet bang. Ik neem volledig mijn verantwoordelijkheid (…) Dat wil zeggen, dat ik niet zal ontkennen dat er doden zijn gevallen, en ik zal eventueel antwoorden op de vragen die mij gesteld zullen worden.”
Hoe legt u de staatsgreep uit? – “Vooreerst betreur ik de doden en de gewonden. Daar heb ik het meeste spijt van (…) De grootste vergissing is geweest de staatsgreep te plegen, want in deze tijd waarin gesproken wordt over de democratie, kun je het je niet veroorloven nog dit soort acties te ondernemen. (…) Onze actie kwam voort uit een aantal redenen die wij vorige week genoemd hebben in onze Proclamatie. Wij hebben gezien wat er gebeurd is, wij hebben begrepen dat het volk dat niet wilde, en daarom hebben we de actie simpelweg afgeblazen. (…) Ik denk, dat wij er de lessen uit getrokken hebben… Ik erken, dat het verloren tijd was; ik erken, dat middelen verloren gingen; ik erken, dat mensenlevens verloren gingen…”
Woensdag 23 september is de overgangsregering onder leiding van Michel Kafando en Yacouba Isaac Zida hersteld en eveneens alle organen van de overgangsregering. Dat gebeurde in een grootse ceremonie, en onder daverend applaus, en met het zingen van het volkslied – ik heb nog nooit het volkslied zo krachtig horen zingen…
“Morgen gaat de regering aan het werk”, zei Kafando. Maar dat werd later gecorrigeerd, want op 24 september wordt het feest van Tabaski gevierd!
Een belangrijke en gevaarlijke korte periode in de geschiedenis van Burkina Faso is afgesloten, dank zij de krachtige en heldere wil van het volk. Opnieuw is Burkina Faso door het eensgezinde volk een voorbeeld voor heel veel landen… “Ik ben trots Burkinabè te zijn”, zei Pierre. Burkinabè zijn trotse mensen, nu nog méér, en terecht.
De staatsgreep is voorbij, en de overgangsregering hersteld. “De putsch is beëindigd; daar praten we niet meer over”, had GD gezegd, alsof een griepje voorbij was. Maar er liggen natuurlijk nog heel veel zaken waarover ‘gedialogeerd’ moet worden. En enkele punten van het voorstel van de CEDEAO liggen nog ergens op een hoekje van de tafel, en wachten op bespreking. En het lot van GD? “Dat hangt af van politieke en gerechtelijke instanties”, ze de oppergeneraal van de landmacht.
De rust is zeker nog niet hersteld, en de bevolking blijft uiterst alert, zolang de zaken rond het RSP niet definitief geregeld zijn. Daarom hebben de syndicaten de algemene stakingen nog niet opgeheven, - tot nader order. En daarom is de avondklok nog van kracht (23.00 – 5.00 uur), - tot nader order.
Iedereen probeert nu weer een beetje op adem te komen, en een beetje tot de orde van de dag.
En we krijgen ook weer aandacht voor de andere grote dingen:
West Europa in grote zorgen over de vluchtelingenstromen…
En de pelgrims in Mekka, met 717 doden en 863 gewonden door het gedrang in de massa…
Er zijn momenteel 5.500 Burkinabè onder de 2 miljoen pelgrims in Mekka…
En rond het Tabaski feest: een klein probleem, dat een groot probleem is voor Lamine Maiga, in Bobo Dioulasso: “Ik heb 87 schapen in verschillende dorpen gekocht, maar met de politieke onrust zijn Banken gesloten, mensen hebben geen geld. De prijzen zijn al gedaald van 50 000 naar 40 000 cfa (60 euro), en van 35 000 naar 25 000 cfa (38 euro). Maar ik raak mijn schapen niet kwijt…”
En kleine Gloria heeft een beetje malaria…
Jan Beekman
Assoc. Nabasnoogo
BP 91 Zorgho, Burkina Faso
Tel. + 226 24708673
E-mail: nabasnoogo96@yahoo.fr